Slide show

Ψύξη Υπολογιστή: Όλες οι Μέθοδοι και τα Μυστικά τους

 Η υπερθέρμανση είναι ο σιωπηλός δολοφόνος του υπολογιστή, και μπορεί να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα. H σωστή ψύξη υπολογιστή είναι θεμελιώδους σημασίας, ειδικά σε μια χώρα με τις θερμοκρασίες της Ελλάδας το καλοκαίρι. Στον οδηγό αυτό θα δούμε όλες τις μεθόδους ψύξης, από τις πιο απλές μέχρι τις πιο εξωτικές.
Γιατί είναι απαραίτητη η ψύξη υπολογιστή
Κατά τη λειτουργία οποιασδήποτε ηλεκτρονικής συσκευής, ένα μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας που τροφοδοτεί τα κυκλώματα μετατρέπεται σε θερμότητα.

Στις περισσότερες συσκευές, όμως, από ένα απλό ραδιοφωνάκι μέχρι και μια ολόκληρη τηλεόραση, δεν χρειάζεται τίποτα ξεχωριστό για την ψύξη. Η ύπαρξη οπών εξαερισμού στο σασί της συσκευής είναι αρκετή, χωρίς να χρειάζονται ανεμιστήρες και τα σχετικά.
Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι πως ο υπολογιστής είναι μια συσκευή πολύ πιο περίπλοκη ακόμη και από την τηλεόρασή μας, με πολλαπλά υποσυστήματα, το καθένα εκ των οποίων δημιουργεί θερμότητα.

Μια τηλεόραση LCD 46 ιντσών έχει κατανάλωση περίπου 210 watt. Ένας υπολογιστής σε πλήρη φόρτο εργασίας μπορεί να έχει κατανάλωση από 300 watt μέχρι 500 watt, 800 watt, ή ακόμα και πάνω από 1000 watt, αναλόγως των υποσυστημάτων και του τροφοδοτικού που διαθέτει.
Πέραν τούτου, συγκεκριμένα υποσυστήματα, όπως ο επεξεργαστής και η κάρτα γραφικών, χωρίς την κατάλληλη ψύξη είναι ικανά να ανεβάσουν θερμοκρασίες καταστροφικές για τα ευαίσθητα ηλεκτρονικά. Ιδίως όταν αναφερόμαστε σε απαιτητικές εφαρμογές, όπως βαριά παιχνίδια και απαιτητικά προγράμματα επεξεργασίας εικόνας, βίντεο κλπ.
Πότε χρειάζεται να ασχοληθούμε με την ψύξη υπολογιστή

Αν έχουμε αγοράσει έναν υπολογιστή, έτοιμο ή σε κομμάτια, που τον έχει συναρμολογήσει κάποιος επαγγελματίας, η υπάρχουσα ψύξη υπολογιστή είναι απόλυτα επαρκής στο 99% των περιπτώσεων.
Το μόνο που χρειάζεται είναι να φροντίσουμε να μην καλύπτονται οι οπές εξαερισμού, πχ από κάποια κουρτίνα ή κάποιο έπιπλο, να υπάρχουν τουλάχιστον 15-20 εκατοστά κενού χώρου από το πίσω μέρος του κουτιού, να μην βρίσκεται ο υπολογιστής κοντά σε κάποια πηγή θερμότητας το χειμώνα (καλοριφέρ/τζάκι/σόμπα/θερμάστρα), και φυσικά να μην χτυπάει απευθείας ο ήλιος το κουτί.

Από εκεί και πέρα, αρκεί να καθαρίζουμε το εσωτερικό του υπολογιστή 1-2 φορές το χρόνο από τη σκόνη που συγκεντρώνει, για να μην δημιουργηθεί υπερθέρμανση από αυτή.

Αν συναρμολογήσαμε οι ίδιοι τον υπολογιστή, και το κουτί μας διέθετε τουλάχιστον δύο ανεμιστήρες, τους οποίους συνδέσαμε και λειτουργούν κανονικά, πάλι δεν χρειάζεται να μας απασχολεί η ψύξη υπολογιστή στις περισσότερες περιπτώσεις.
Είναι τρεις οι περιπτώσεις στις οποίες είναι απαραίτητο να ασχοληθούμε σοβαρά με την ψύξη υπολογιστή:
Αν ο χώρος στον οποίο έχουμε τον υπολογιστή είναι υπερβολικά ζεστός.
Δεν είναι ανάγκη να έχουμε κλιματιστικό, αλλά αν υποφέρουμε από τη ζέστη στο δωμάτιο, θα υποφέρει πιθανότατα και ο υπολογιστής.
Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν μπορούμε να αλλάξουμε τις παραμέτρους του δωματίου, η μόνη λύση είναι να ενισχύσουμε την ψύξη υπολογιστή.
Αν θέλουμε να κάνουμε Overclock
H διαδικασία του Overclock κάνει τον επεξεργαστή ή και την κάρτα γραφικών να λειτουργούν σε υψηλότερες συχνότητες, να καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια, και κατά συνέπεια να εκλύουν σημαντικά περισσότερη θερμότητα.
Για ένα επιτυχημένο overclock είναι ζωτικής σημασίας να επενδύσουμε χρόνο και χρήματα για την κατάλληλη ψύξη υπολογιστή.

Αν θέλουμε έναν υπολογιστή αθόρυβο
Oι ανεμιστήρες για την ψύξη υπολογιστή αναπόφευκτα κάνουν το σύστημά μας πιο θορυβώδες. Οι ανεμιστήρες μαζί με τους συμβατικούς σκληρούς δίσκους HDD παράγουν το 100% του θορύβου του υπολογιστή.
Αν ο θόρυβος αυτός μας ενοχλεί, μπορούμε να τον μειώσουμε σημαντικά με την επιλογή των κατάλληλων συστημάτων ψύξης, χωρίς να συμβιβαστούμε όσον αφορά την σωστή ψύξη υπολογιστή.

Τα μεγαλύτερα λάθη στην ψύξη υπολογιστή
Να λειτουργούμε τον υπολογιστή με ανοιχτό το κουτί
Αυτό είναι ένα τεράστιο λάθος που κάνουν πολλοί χρήστες όταν υποψιάζονται πως ο υπολογιστής υπερθερμαίνεται. Αφαιρούν το πλαϊνό κάλυμμα του υπολογιστή, "για να αερίζεται καλύτερα".
Ενώ σε πρώτη ανάγνωση αυτό ακούγεται λογικό, στην πραγματικότητα είναι καταστροφικό.
Αυτό που ψύχει τον υπολογιστή είναι το να υπάρχει μια σταθερή ροή αέρα στο εσωτερικό του, έτσι ώστε να απομακρύνεται ο αέρας που έχει θερμανθεί και να αντικατασταθεί από ψυχρότερο αέρα.

Ακόμη και τα φτηνότερα κουτιά υπολογιστών έχουν σχεδιαστεί με αυτή τη λογική. Με κλειστό το καπάκι, και με τις ειδικές οπές εξαερισμού, ο αέρας κινείται κατά μήκος του κουτιού.
Λειτουργώντας τον υπολογιστή με το καπάκι ανοιχτό, τουλάχιστον όσον αφορά τη ροή του αέρα, είναι σαν να έχουμε πχ ένα λάστιχο ποτίσματος και να κόψουμε τη μία πλευρά του κατά μήκος. Εξαφανίζει τη σωστή ροή αέρα, και τελικά οδηγεί σε μεγαλύτερη υπερθέρμανση.

Και, όχι, μια "λύση" όπως η παρακάτω δεν βελτιώνει την κατάσταση...

Υπάρχουν κουτιά με πλαϊνούς ανεμιστήρες, όμως έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να τους αξιοποιούν, όσον αφορά τη ροή του αέρα.
Να μην καθαρίζουμε ποτέ τον υπολογιστή
Η συνεχής ροή αέρα σημαίνει και συνεχή ροή σκόνης, η οποία έλκεται ηλεκτροστατικά από τη λειτουργία του υπολογιστή, και επικάθεται σε όλες τις επιφάνειές του.
Φυσικά δεν υπάρχει λόγος να καθαρίζουμε τον υπολογιστή κάθε μήνα, εκτός κι αν τον λειτουργούμε σε κάποιο χώρο ο οποίος έχει εξαιρετικά πολλή σκόνη.
Όμως μία ή δύο φορές το χρόνο ο καθαρισμός υπολογιστή είναι απαραίτητος.
Οι καλύτερες εποχές για καθαρισμό είναι την άνοιξη, ώστε ο υπολογιστής να είναι καθαρός για το καλοκαίρι που ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες, και το φθινόπωρο, γιατί το καλοκαίρι έχουμε συνήθως ανοιχτά παράθυρα και μαζεύεται περισσότερη σκόνη.
Έχουμε ήδη δημοσιεύσει οδηγό για τον εσωτερικό καθαρισμό laptop, και στο μέλλον θα δημοσιεύσουμε αναλυτικό οδηγό για τον εσωτερικό καθαρισμό σταθερού υπολογιστή.
Το κάπνισμα στο χώρο του υπολογιστή
Το κάπνισμα, εκτός από εμάς και τους γύρω μας, βλάπτει και τον υπολογιστή μας.
Αφενός, όσο προσεκτικοί κι αν είμαστε με τη στάχτη του τσιγάρου, ένα μέρος της επιβαρύνει αναπόφευκτα στη σκόνη του δωματίου.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, είναι πως ο καπνός που εκπνέουμε περιέχει έλαια. Αυτά τα έλαια αναμειγνύονται με τη σκόνη, κάνοντάς τη να κολλάει χειρότερα στο εσωτερικό του υπολογιστή, δημιουργώντας ένα παχύ κάλυμμα.
Πλέον η σκόνη αυτής της μορφής όχι μόνο επιβαρύνει περισσότερο την υπερθέρμανση των συστημάτων, αλλά είναι και σημαντικά πιο δύσκολο να καθαριστεί.
Η σημασία της θερμικής αλοιφής στον επεξεργαστή
Αν συναρμολογήσαμε οι ίδιοι τον υπολογιστή μας, όταν τοποθετήσαμε την ψύκτρα στον επεξεργαστή, πιθανώς να παρατηρήσαμε ένα υλικό στο κάτω μέρος της, που έρχεται σε επαφή με την επιφάνεια του επεξεργαστή.
Αυτό το υλικό πρόκειται για μία ειδική αλοιφή που είναι εξαιρετικός αγωγός της θερμότητας. Ο ρόλος της είναι να καλύπτει μικροσκοπικά κενά που θα υπήρχαν ανάμεσα στην επιφάνεια της ψύκτρας και του επεξεργαστή, λόγω φυσικών ατελειών του μετάλλου, ώστε η μεταφορά θερμότητας να είναι η καλύτερη δυνατή.
Ομοίως όταν αγοράζουμε μια καλύτερη ψύκτρα επεξεργαστή σχεδόν πάντοτε στη συσκευασία θα βρούμε ένα σωληνάριο με τέτοια θερμική αλοιφή. Είναι ζωτικής σημασίας να τη χρησιμοποιήσουμε, για να μεταφέρεται με τον καλύτερο τρόπο η θερμότητα από τον επεξεργαστή στην ψύκτρα.
Επίσης, στην αγορά θα βρούμε και αυτόνομες θερμικές αλοιφές, υψηλότερης ποιότητας, για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα, με τιμές που ξεκινούν από τα 2-3 ευρώ το σωληνάριο και φτάνουν μέχρι και πάνω από τα 30 ευρώ. Μια καλή και οικονομική λύση είναι η Arctic Silver 5.

Όλες οι μέθοδοι για την ψύξη υπολογιστή
Η ψύξη υπολογιστή με αέρα

Αυτή είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται στη συντριπτική πλειοψηφία των υπολογιστών, χρησιμοποιώντας ανεμιστήρες για να απομακρύνει τη θερμότητα από τον επεξεργαστή, την κάρτα γραφικών, και συνολικά από το κουτί.
Ψύξη επεξεργαστή με αέρα
Οι περισσότεροι επεξεργαστές περιλαμβάνουν μια απλή ψύκτρα στη συσκευασία, η οποία ενώ είναι επαρκής σε κανονικές συνθήκες, γενικά κάνει μέτρια δουλειά, και συνήθως τείνει να είναι αρκετά θορυβώδης
Αν ο επεξεργαστής ανεβάζει υψηλές θερμοκρασίες σε απαιτητικές εργασίες, αν θέλουμε καλύτερη ψύξη επεξεργαστή για overclock, ή αν απλά επιθυμούμε έναν πιο αθόρυβο υπολογιστή, η αγορά μιας καλύτερης ψύκτρας επεξεργαστή επιβάλλεται.
Μια εξαιρετική επιλογή και σε πολύ λογικό κόστος είναι το εικονιζόμενο μοντέλο της Coolermaster, το οποίο έχει πάρει ενθουσιώδεις κριτικές.
Υπάρχουν πάντως δεκάδες σχεδιασμοί για ψήκτρες, σε επίπεδο υλικού και τοποθέτησης ανεμιστήρων, η καθεμία με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της.
Στο μέλλον θα γράψουμε έναν οδηγό αποκλειστικά για την επιλογή ψύκτρας επεξεργαστή.
Ψύξη κουτιού με αέρα
Ενώ η ψύκτρα του επεξεργαστή είναι πολύ σημαντική, εξίσου σημαντική είναι η συνολική ψύξη του κουτιού.
Όπως προαναφέραμε, για την ιδανική ψύξη υπολογιστή με αέρα, θα πρέπει να δημιουργείται ροή αέρα από κάτω μπροστά μέρος του υπολογιστή προς το πίσω επάνω μέρος του κουτιού.
Ενώ αυτό ακούγεται απλό, αναλόγως με το σχεδιασμό του κουτιού, την τοποθέτηση της μητρικής και του τροφοδοτικού, και τον τύπο της ψύκτρας του επεξεργαστή, μπορεί να γίνει σχετικά περίπλοκο.
Για παράδειγμα, αν το τροφοδοτικό είναι στο κάτω μέρος, η μητρική στο επάνω μέρος του κουτιού, και η ψύκτρα είναι τοποθετημένη κάθετα - όπως συνήθως γίνεται στους επεξεργαστές Intel - αυτή είναι η ιδανική τοποθέτηση των ανεμιστήρων.
Αν όμως έχουμε επεξεργαστή AMD, με την ψύκτρα τοποθετημένη οριζόντια, τότε η ίδια διάταξη είναι προβληματική.
Σημειωτέον, και στις δύο περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ψήκτρες όπως εκείνες που αναφέραμε παραπάνω, όχι αυτές που ήρθαν μαζί με τον επεξεργαστή.
Καθώς υπάρχουν πολλοί πιθανοί συνδυασμοί ανάλογα με το κουτί, το τροφοδοτικό, τη μητρική και την τοποθέτηση της ψύκτρας, για να βρείτε τον ιδανικό συνδυασμό μπορείτε να δείτε το άρθρο του tomshardware.com, που εξετάζει αναλυτικά όλες τις περιπτώσεις.

How To: Properly Plan And Pick Parts For An Air-Cooled PC

Πάντως, αν γενικά στοχεύουμε σε ένα πιο αθόρυβο σύστημα, είναι χρήσιμο να θυμόμαστε πως οι μεγαλύτεροι ανεμιστήρες αρκεί να λειτουργούν σε χαμηλότερη ταχύτητα για να μεταφέρουν την ίδια ποσότητα αέρα, και άρα κάνουν λιγότερο θόρυβο.



Η ψύξη υπολογιστή με νερό / υδρόψυξη
Η υδρόψυξη είναι η πιο διαδεδομένη "προχωρημένη" μέθοδος για την ψύξη υπολογιστή.
Βέβαια, το όνομά της είναι παραπλανητικό, καθώς σχεδόν ποτέ δεν χρησιμοποιείται νερό, αλλά κάποιο ειδικό ψυκτικό υγρό, όπως το παραφλού.
Η λογική της υδρόψυξης είναι πως αντί να βάλουμε μια ψύκτρα με ανεμιστήρα στον επεξεργαστή ή και την κάρτα γραφικών, προσαρτούμε μια ειδική βάση (μπλοκ) με υποδοχές για σωλήνες.
Στη συνέχεια, με ένα σύστημα ελαστικών σωλήνων, μια αντλία και ένα "ψυγείο" - μια μεταλλική ψύκτρα με ανεμιστήρες - το ψυκτικό υγρό περνάει από το μπλοκ του επεξεργαστή ή και της κάρτας γραφικών.
Χωρίς να έρχεται σε άμεση επαφή με τα ηλεκτρονικά (προφανώς), το υγρό απορροφά τη θερμότητα του μπλοκ, συνέχεια οδηγείται στο ψυγείο, όπου ψύχεται, και ο κύκλος επαναλαμβάνεται.
Καθώς το υγρό απορροφά πολύ καλύτερα τη θερμότητα από ότι ο αέρας σε μια συμβατική ψύκτρα, η υδρόψυξη είναι σημαντικά πιο αποτελεσματική στο να κρατήσει χαμηλά τη θερμοκρασία του επεξεργαστή, πράγμα ιδιαίτερα χρήσιμο για περιπτώσεις overclock.
Επιπλέον, το ψυγείο μπορεί να χρησιμοποιήσει μεγαλύτερους ανεμιστήρες απ' ότι μια ψύκτρα επεξεργαστή, γεγονός που μειώνει το θόρυβο.
Τέλος, υπάρχουν λύσεις παθητικής ψύξης, όπως το Reserator της Zalman, που δεν έχουν καθόλου ανεμιστήρες, αντίθετα χρησιμοποιούν μια μεγάλη ψύκτρα με μεγάλη επιφάνεια για την ψύξη του υγρού.
Μέχρι και πριν μερικά χρόνια, η υδρόψυξη ήταν ένα "σπορ" αποκλειστικά για "μερακλήδες" του χώρου. Ουσιαστικά έπρεπε να αγοράσουν ξεχωριστά σωλήνες, επαφές, αντλίες, ενώ συχνά για ψυγεία χρησιμοποιούσαν παλιά ψυγεία αυτοκινήτου.
Στη συνέχεια συναρμολογούσαν τα πάντα μόνοι τους, και εύχονταν να μην υπήρχε καμία διαρροή που να κατέστρεφε τον υπολογιστή τους - η τεχνολογία ποτέ δεν τα πήγαινε καλά με τα αγώγιμα υγρά, και δεν είναι λίγες οι μητρικές που έχουν πέσει θύμα υδρόψυξης.
Σήμερα, όμως, υπάρχουν εκατοντάδες έτοιμα σετ υδρόψυξης που περιλαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέρη, με τιμές που ξεκινούν από 50 περίπου ευρώ, χαμηλότερες ακόμη και από μια αρκετά καλή ψύκτρα με αέρα, ενώ έχουν αρκετά μικρό μέγεθος για να εγκατασταθούν εσωτερικά σε ένα ευρύχωρο κουτί.
Πάντως, τα έτοιμα κιτ υδρόψυξης καλύπτουν αποκλειστικά τον επεξεργαστή. Αν θέλει κάποιος να ψύξει και την κάρτα γραφικών, θα χρειαστεί να ετοιμάσει μια custom υδρόψυξη, που να περιλαμβάνει ισχυρότερη αντλία και ειδικό block για την GPU.
Συνολικά, η υδρόψυξη απευθύνεται κυρίως στους Overclockers, που χρειάζονται απαραιτήτως την επιπλέον δυνατότητα ψύξης. Για όσους θέλουν απλά ένα αθόρυβο υπολογιστή, μια παθητική υδρόψυξη είναι η πιο ενδεδειγμένη λύση - αν και αναμφισβήτητα ογκώδης.
Προσοχή, όμως: η υδρόψυξη δεν σημαίνει ότι θα πετάξουμε όλους τους ανεμιστήρες του υπολογιστή.
Υποσυστήματα όπως η μνήμη RAM και η ίδια η μητρική εξακολουθούν να παράγουν θερμότητα, και άρα η ροή αέρα μέσα στο κουτί εξακολουθεί να είναι σημαντική.
Αν προτιμάτε τις αγορές από Κίνα, για να πετύχετε καλύτερες τιμές, δείτε δύο από τα μεγαλύτερα διεθνή e-shop, το GearBest και το Geekbuying, καθώς και με το marketplace AliExpress.

Χορηγός: mixanikos365 διακριτικά στο τέλος του άρθρου χωρίς συνεχείς διαφημήσεις και αναδυόμενα παράθυρα